تهوع و استفراغ

به حالتی که پیش از استفراغ در بیمار ایجاد می شود تهوع (احساس بالا آوردن) میگویند، تهوع با رنگ پریدگی، تعریق و احساس گُر گرفتگی همراه است.

استفراغ یا بالا آوردن (vomiting) : خروج با فشار محتویات درونی معده از راه دهان و گاه از راه بینی به بیرون است که میتواند غذای خورده شده یا دیگر مواد درونی معده مثل زردآب (صفرا) باشد.

قِی کردن (برگشت غذا) : غذای گوارش شده از راه مری به دهان که بدون فشار و جهش به بیرون میباشد را گویند که با استفراغ تفاوت دارد.

آروغ زدن : انقباضات مکرر عضلات دیافراگم و دیواره شکم که اغلب منجر به استفراغ می شود یا با استفراغ همراه است.

علل تهوع و استفراغ

1- بیماری های دستگاه گوارشی و پریتوئن
الف) انسداد مکانیکی (Obstruction) شامل: G.O.O، انسداد خروجی معده و انسداد خروجی روده کوچک.
ب) انسداد عملکردی (Functional) شامل: گاستروپارزی، I.B.S (سندروم روده تحریک پذیر) و دیس پپسی غیراولسری.
پ) بیماری های ارگانیک گوارشی شامل: زخم گوارشی (پپتیک)، کوله سیستیت، پانکراتیت، هپاتیت، بیماری کرون، ایسکمی فرانتر، فیبروز رتروپریتونئال، متاستاز مخاطی.
ج) بیماری های عفونی شامل: عفونت ویروسی و باکتریال گوارشی، عفونت های غیرگوارشی مثل عفونت گوش میانی.


2- علت های CNS (مغزی)
الف) میگرن
ب) فشار بالای داخل جمجمه شامل: بدخیمی، خونریزی، آبسه، مننژیت و سکته مغزی، هیدروسفالی، رادیوتراپی مغزی و بیماری های تشنجی.

3- بیماری های روحی (Psychiatric)
الف) استرس
ب) دپرسیون
پ) درد
ج) بی اشتهایی عصبی

4- بیماری های لابیرنت
الف) لابیرنتیت
ب) تومور
پ) بیماری منیر (Meniere)
ج) داروئی

5- بیماری های آندوکرین (غدد) و متابولیک
الف) بارداری
ب) اورمی
پ) کتواسیدوز دیابتی
ج) پرکاری پاراتیروئید
د) کم کاری پاراتیروئید
ذ) هیپرتیروئیدی
ر) آدیسون


6- داروئی و عوامل سمی
الف) داروهای شیمی درمانی (سیسپلاتین، متوتروکساید، تاموکسیفن)
ب) مسکن (آسپیرین، NSID، ضد نقرس)
پ) داروهای قلبی (دیگوکسین، بتابلوکر، ضد آریتمی، فشار خون)
ج) داروهای هورمونی (ضد دیابت، کنتراسپتیو)
د) آنتی بیوتیک (اریترومایسین، تتراسیکلین، سولفونامید، ضد دیابت، ضد ویروس)
ذ) داروهای گوارشی (سولفاسالازین، آزاتیوپرین)
ر) نیکوتین
ز) داروهای مغزی (نارکوتیک، ضد پارکینسون، ضد تشنج)
س) ضد آسم (تئوفیلین)
ش) مصرف الکل
ص) مصرف زیاد ویتامین ها
ض) درمان اشعه

7- علت های متفرقه
الف) سکته قلبی
ب) نارسائی قلبی
پ) گرسنگی
ج) بعد از جراحی
د) اشعه تراپی قسمت بالای شکم و تحتانی قفسه صدری

درمان

بسیاری از موارد تهوع و استفراغ به صورت حاد و خودمحدود شونده است.
تهوع مزمن و استفراغ بیش از یک ماه، یک چالش تشخیصی و درمانی است.
بسیاری از موارد تهوع و استفراغ نیازی به درمان ندارند و فقط باید رژیم غذایی تنظیم و وضعیت مایعات بدن کنترل شود، دارو های رایج جهت تهوع و استفراغ شامل:
1. آنتی کولینرژیک ها (اسکوپولامین)
2. آنتی هیستامین ها (دیفن هیدرامین، دیمن هیدرامین)
3. بنزامید ها (متوکوپرامید)
4. بنزودیازپین ها (لورازپام)
5. بوتیروفنون ها (هالوپریدول)
6. کورتیکواستروئید(دگزامتازون)
7. فنوتیازین ها (کلرپرومازین)
8. آنتاگونیست های گیرنده سروتونین (اوندانسترون) که جهت جلوگیری از تهوع و استفراغ متعاقب شیمی درمانی و رادیوگرافی استفاده می شوند